WYCIECZKA DO WIEDNIA I BUDAPESZTU ŚLADAMI MONARCHII AUSTRO-WĘGIERSKIEJ
W dniach 8-11 kwietnia 2025 roku, członkowie szkolnego koła TPA przy I Liceum Ogólnokształcącym w Olkuszu udali się na wycieczkę do Wiednia i Budapesztu, aby szukać w nich śladów Monarchii Austro – Wegierskiej. Uczniom towarzyszyli nauczyciele, będący jednocześnie członkami olkuskiego Oddziału TPA ; na czele z vce prezes oddziału olkuskiego , mgr Dorotą Krzyżkowska .
Wyjazd poprzedziły wykłady na tematy historyczne związane z Monarchią Austro-Węgierską, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch postaci : Cesarzowej Sissi i Eugeniusza Sabaudzkiego, przeprowadzone przez nauczyciela historii, dr. Roberta Herzyka.
W Wiedniu odwiedziliśmy najpiękniejsze miejsca związane z dynastią Habsburgów.
W Budapeszcie odnaleźliśmy pomniki i miejsca związane zarówno z Cesarzową Sissi, jak i księciem Eugeniuszem Sabaudzkim.
( źródło : krajoznawcy.info.pl )
Pomnik Sissi
Sissi szczególnie lubiana była wśród Węgrów. Gdy 10 września 1898 roku zginęła w zamachu, Węgrzy właśnie pierwsi zaczęli domagać się wystawienia jej pomnika. Dwór cesarski odmawiał zgody, więc do roku 1919 złożono w parlamencie pięćdziesiąt wniosków w sprawie budowy pomnika. Owszem nazywano imieniem Sissi place, ulice a nawet mosty, jednak pomnika na Węgrzech wciąż brakowało.
Pojawiły się również kłopoty z lokalizacją – miał to jednak być Budapeszt. Pomnik miał stanąć m.in. na placu Szent-György na Wzgórzu Zamkowym, w ogrodach królewskich na podzamczu, na wyspie Małgorzaty, w Lasku Miejskim. Wreszcie postanowiono, że pomnik ustawiony będzie na placu Eskü tér (teraz Március 15 tér) przy zjeździe z mostu noszącego imię cesarzowej (Erzsébet híd). Autorami byli: rzeźbiarz György Zali i architekt Rezső Hikischo.
Odsłonięcie pomnika odbyło się w sobotę 25 września 1932 r. Odśpiewano hymn państwowy i burmistrz stolicy Jenő Sipőcz przeciął wstęgę wokół cokołu pomnika. W tej chwili w całym kraju rozdzwoniły się kościelne dzwony, a dwa rzeczne okręty wojenne cumujące na Dunaju oddały salwę honorową z 33 dział.
Pomnik pierwotnie składał się z okrągłego mauzoleum w stylu klasycystycznym, zwieńczonego kopułą i znajdującego się wewnątrz cokołu z siedząca postacią Elżbiety w stylowej sukni z epoki. W roku 1953 władze stolicy zdecydowały się rozebrać kolumnadę otaczającą postument i umieszczony na niej posąg kobiety. W 1985 r. Walter Madarassy przeprowadził renowację rzeźby, a rok później pomnik przeniesiono na przeciwległy brzeg Dunaju. Posąg Elżbiety jest teraz główną ozdobą placu Döbrentei tér, właściwie małego skweru wciśniętego między ruchliwe ulice i tory tramwajowe.
Pomnik księcia Eugeniusza Sabaudzkiego
Eugeniusz Sabaudzki, urodził się jako francuski arystokrata, a umierał jako jeden z najwybitniejszych wodzów w historii Austrii. Jego matką była hrabina Soissons, jedna z kochanek Ludwika XIV, która w 1680 roku po trucicielskiej aferze na francuskim dworze, została wygnana z Francji. Zapewne był to jeden z powodów, dla których Eugeniusz w 1683 roku nie został przyjęty do francuskiej armii. Odrzucony i upokorzony wyjechał do Austrii, gdzie otrzymał stopień oficerski i od razu wziął udział w bitwie pod Wiedniem z Turkami. W kolejnych latach, dzięki odwadze i talentom dowódczym, błyskawicznie piął się po szczeblach hierarchii wojskowej. W 1693 roku był już marszałkiem polnym cesarskiej armii. Regularnie gromił Turków m.in. w wielkich bitwach pod Zentą w 1697 roku czy Petrowaradynem w 1716 roku. Odbił z tureckich rąk znaczną część Węgier, Serbii i Bośni. Zdobył Belgrad. Wielkie klęski zadawał również francuskim wojskom króla Ludwika XIV. Rodaków bił w Hiszpanii, Włoszech i Niderlandach. Był wielkim mecenasem sztuki. Swój pałac wystawił w Wiedniu. Zmarł w 1736 roku. Napoleon uważał go za jednego z siedmiu najwybitniejszych wodzów w dziejach świata. Jego pomnik znajduje się przed Zamkiem Królewskim w Budapeszcie.
Opracowała
mgr Agnieszka Piasny – prezes olkuskiego Oddziału TPA
